O szkole
Historia szkoły
Szkoła Podstawowa Nr 23 im. Marii Dąbrowskiej, jako druga Tysiąclatka w Elblągu, została zbudowana dzięki składkom społecznym, wpłacanym przez mieszkańców naszego miasta. Od 1 września 1965 roku, do czasu zakończenia budowy, nauka odbywała się w sąsiednich szkołach Nr: 7, 9, 11 i 19.
10 lutego 1965r. nastąpiło odczytanie aktu erekcyjnego i wmurowanie kamienia węgielnego,
13 lutego 1966r. dokonano uroczystego przekazania obiektu do użytku, nadano szkole imię Marii Dąbrowskiej, odsłonięto tablicę pamiątkową, wręczono uczniom i nauczycielom sztandar, ufundowany przez Komitet Rodzicielski.
Patron szkoły
Maria Dąbrowska, z domu Szumska, przyszła na świat szóstego października 1889 roku w Russowie nieopodal Kalisza.
Dorastała w zubożałej rodzinie ziemianskiej, której głową był Józef Szumski - powstaniec z 1863 roku. Po powrocie do rodzinnej wsi zajął się on nadzorowaniem majątków ziemskich innych właścicieli. Poślubił Ludomirę z Gałczynskich, która przed ślubem pracowała jako nauczycielka na warszawskich pensjach, a po wyjściu za maż zajęła się domem. Szumscy doczekali sie pięciorga dzieci - Maria była trzecia z kolei.
Maria Dąbrowska rozpoczęła edukację od pobytu w prywatnej szkole Heleny Semadeniowej w latach 1901 1905. Dalsze nauki pobierała w gimnazjum dla dziewcząt. Następnie przeniosła się do Warszawy, gdzie przebywała do 1907 roku, potem zaś studiowała nauki przyrodnicze, ekonomię i socjologię na uniwersytetach w Lozannie i Brukseli.
W tym czasie była członkinią organizacji o charakterze niepodległościowym "Filarecja", do której należeli studenci polscy. Po skończeniu studiów, majac dwadzieścia jeden lat, wróciła do Kalisza i zaczęła pracować jako nauczycielka geografii na pensji Wandy Motylewskiej.
Rok 1910 był także ważny w jej życiu z innego powodu zadebiutowała jako publicystka w "Gazecie Kaliskiej" i "Zaraniu" oraz wygłosiła pierwszy publiczny referat. Rok później wyszła za mąż za działacza PPS Mariana Dąbrowskiego.
W 1913 wyjechała do Londynu na stypendium ufundowane przez Towarzystwo Kooperatystów. Wróciwszy zamieściła na łamach periodyku "Echo Literacko-Artystyczne" swój pierwszy utwór literacki - "We Francji... ziemi cudzej".
W trakcie trwania pierwszej wojny światowej mocno zaangażowała się w działalność patriotyczną, a także w rozwijanie ruchu ludowego. Była jednym z redaktorów takich pism, jak "Chłopska Sprawa" i "Polska Ludowa".
W wolnej Polsce podjęła pracę w Ministerstwie Rolnictwa (1918 - 1924). Włączała się w pomoc na rzecz rozwoju szkolnictwa na wsi, propagowała idee spółdzielczości pośród chłopów. Brała także czynny udział w licznych protestach przeciw ograniczaniu wolności słowa oraz swobód obywatelskich.
W pracy literackiej, w okresie międzywojennym, Dąbrowska koncentrowała się przede wszystkim na problematyce wsi, a także twórczosci dla młodzieży, czego przykładem mogą być takie jej zbiory opowiadań, jak: "Dzieci ojczyzny" (1918) i "Gałąź czereśni" (1922).
Jednakże dopiero wydany w roku 1923 cykl krótkich utworów narracyjnych zatytułowany "Uśmiech dzieciństwa", w którym autorka wracała do czasu swego dzieciństwa, sprawił, że krytyka literacka oraz publiczność zwróciły na nią uwagę. Duży rozgłos towarzyszył również wydanemu w 1926 zbiorowi opowiadań zatytułowanemu "Ludzie stamtąd".
W latach 1932 1934 pojawiały się na półkach księgarskich kolejne części jej najbardziej popularnego dzieła, czyli powieści "Noce i dni". Według autorki książka ta opowiadała przede wszystkim o Kaliszu. W tomie opowiadań zatytułowanym "Znaki życia" (1938) Dąbrowska najpelniej wyraziła swój głęboki humanitaryzm oraz zainteresowanie losami ojczyzny.
W roku 1939 powstał dramat historyczny zatytułowany "Geniusz sierocy (na deskach teatralnych wystawiony w 1959 roku).
Maria Dąbrowska pisała także wiele utworów dla dzieci i młodzieży, w których propagowała wzorce obywatelskie oraz patriotyczne.
Są to m. in.: "Marcin Kozera" (1927), "Przyjaźń" (1927), "Czyste serce" (1936). W jej dorobku znajduje się również ksiażka "U północnych sąsiadów" (1929), będąca opisem wojaży pisarki po krajach bałtyckich.
Lata okupacji spedziła w Warszawie, gdzie mocno zaangazowała się działalność konspiracyjną. Wzięła także udział w Powstaniu.
Po zakończeniu wojny z wielkim krytycyzmem i niechęcią przyjęła nową władze, szczególnie zaś jej uległość wobec wschodnich mocodawców.
W roku 1945 powstał dramat "Stanisław i Bogumił", który na deskach teatralnych został wystawiony dopiero w 1966. Trzy lata później wydano zbiór opowiadań pisanych podczas wojny zatytułowany "Gwiazda zaranna". Natomiast nigdy nieukończona powieść "Przygody człowieka myślącego" ukazała się drukiem w 1970 roku.
Pisarka była również uzdolniona plastycznie. Pozostawiła po sobie szereg akwareli, pasteli i rysunków.
W 1935 roku została odznaczona Złotym Wawrzynem Akademickim Polskiej Akademii Literatury. W 1957 Uniwersytet Warszawski przyznał jej tytuł doktora honoris causa. W 1960 otrzymała obywatelstwo honorowe miasta Kalisza.
Ostatnie lata życia spędziła we własnym domku w Komorowie pod Warszawa.
Zmarła 19 maja 1965 roku w Warszawie, została pochowana na Powązkach.
Dodatkowe informacje: